De trams en de tramtunnel

De tramtunnel is niet zomaar een stukje spoor. Vanwege het speciale karakter ervan zijn er vele bijzondere regels en voorschriften van kracht. Niet alleen de tunnel moet aan veiligheidseisen voldoen, ook de trams die er rijden moeten een aantal voorzieningen hebben en de bestuurders die door de tunnel rijden krijgen een speciale opleiding.

DE TRAMS
ARI De afkorting ARI staat voor Automatische Rem Ingreep. Dit is een beveiligingssysteem dat enigszins vergelijkbaar is met de bekende ATB van de trein. Het is aanwezig in zowel de tram als in de trambaan van de tunnel. ARI controleert of de tram niet sneller rijdt dan de ter plaatse geldende snelheid; ook wordt gecontroleerd of er op 40 meter voor een rood sein niet sneller dan 35 km/h uur gereden wordt en of een rood sein niet genegeerd wordt. Bij overtreden van deze regels zal ARI de tram tot stilstand brengen. Pas na toestemming van de verkeersleiding mag de tram dan weer verder rijden. Verder zal een tram zonder ARI geen toegang tot de tunnel krijgen (sein 'Tunnelverbod', zie onder).

	In het geval van een defect aan de ARI-installatie mag die na overleg met de verkeersleiding uitgeschakeld worden door het verdraaien van een verzegelde schakelaar. Na het verlaten van de tunnel mag de tram daar dan niet meer in. Bij een seinstoring (gedoofd sein) kan ARI gedurende 15 seconden onderdrukt worden, zodat de tram verder kan rijden.

Een andere voorziening is dat de trambestuurder een noodremming kan overnemen. Dit betekent dat wanneer er in de tunnel aan de noodrem getrokken wordt, de tram niet onmiddelijk tot stilstand komt, maar de bestuurder eerst de tunnel uit kan rijden. Dit komt ook voor in modern spoormaterieel en heeft als achterliggende gedachte het 'safe-haven' principe (indien mogelijk niet met een calamiteit tot stilstand komen op een voor hulpdiensten moeilijk toegankelijke plaats).

DRI en camera's De tunneltrams zijn uitgerust met satelliet-apparatuur ten behoeve van Dynamische Reis Informatie, de service dat een reiziger met de mobiel kan opvragen hoe laat de eerstvolgende tram bij een bepaalde halte aankomt/vertrekt. Tevens zijn zij voorzien van bewakingscamera's zoals die al eerder in trams geplaatst zijn.

Deuren
De trams die de tunnel berijden krijgen uiteindelijk allemaal een nieuw type deur, die de vouwdeuren moeten vervangen. De vouwdeuren zijn relatief makkelijk open te trappen, hetgeen in de tunnel gevaarlijke situaties kan opleveren. De zwenk-zwaaideuren, die de trams nu al in de eerste deurparij hebben, blijven gehandhaafd.

DE TUNNEL
Seinen Evenals nu al het geval is op het traject Resident - Laan van NOI is de tramtunnel voorzien van een seinstelsel. Deze seinen dienen voor de beveiliging van de baanvakken en voor het optimaliseren van de doorstroming van de trams. In de tunnel komen drie soorten seinen voor: het tunnelverbod, de matrix en lichtseinen.
	Tunnelverbod Deze seinen staan voor de beide tunnel-inritten en aan de uitritten van de stations. Wanneer dit sein brandt, mag een tram niet verder rijden. Het dient om trams zonder ARI uit de tunnel te weren, en in geval van een calamiteit kan de verkeersleiding dit sein ontsteken om te voorkomen dat trams de tunnel in rijden danwel de stations verlaten.
	Matrix De matrix staat ofwel op korte afstand voor een gekleurd lichtsein (bij de tunnelingangen), danwel is daarmee gecombineerd (in de tunnel). Het geeft de snelheid aan waarmee de tunnel ingereden mag worden danwel het sein gepasseerd dient te worden. In plaats van 2,5 (25 km/h) kan er bijvoorbeeld ook 3,5 of 4 staan. Op plaatsen in de tunnel zonder specifieke snelheidsaanduiding geldt de maximum snelheid van 50 km/h.

Gekleurde lichtseinen
Lichtseinen komen voor in nevenstaande variaties. Het seinbeeld (de combinatie van kleuren) vertelt de bestuurder o.a. of hij/zij door mag rijden en of er trams in de voorliggende baanvakken rijden. Een gekleurd lichtsein kan gecombineerd zijn met een matrixsein dat de maximale snelheid ter plaatse aangeeft.

Halteren
In beide stations kunnen aan ieder perron maximaal 3 trams halteren. In de praktijk worden alleen de eerste twee halteplaatsen gebruikt; wanneer die allebei bezet zijn, moet een aankomende tram buiten het station wachten totdat het station weer leeg is. Uitsluitend na toestemming van de verkeersleiding mag een tram op de derde halteplaats halteren. Wanneer een aankomende tram door middel van een sein de tweede halteplaats toegewezen gekregen heeft en de tram op de eerste halteplaats rijdt net weg, dan dient de aankomende tram door te rijden naar de eerste halteplaats.

Toezicht en beheer
Het toezicht en beheer van de tramtunnel ligt bij de afdelingen CVL (Centrale Verkeersleiding) en IC (Informatie en Controle) van HTM.

De CVL is verantwoordelijk voor de doorstroming van het tramverkeer en speelt een sturende rol in geval van calamiteiten. Daartoe kan de CVL de seinen in de tunnel bedienen en indien nodig de spanning daar uitschakelen. Ook de camerabewaking van de tunnel-ingangen ligt bij de CVL.

Het toezicht op de perrons en passerelles is een taak van de afdeling IC. Die heeft daarvoor de beschikking over de Camera Toezicht Ruimte (CTR), die is gehuisvest bij de CVL. Ook de aansturing van de toezichthouders op de perrons geschiedt hiervandaan.

De informatiezuilen op de perrons hebben een informatieknop en een alarmknop. Verzoeken om informatie komen terecht bij de afdeling IC, die daarvoor een eigen tafel in de CVL-ruimte krijgt. De alarmknop geeft verbinding met de CVL, aangezien die als coördinator als eerste geïnformeerd moet zijn over incidenten.

De Centrale Verkeersleiding (CVL)

De Camera Toezicht Ruimte (CTR)

DE OPLEIDING
	In het voorjaar van 2004 kregen de trambestuurders die door de tunnel gaan rijden een speciaal daarop gerichte training. Klik op het fotootje links voor een fotoreportage van zo'n training.

--- DE HAAGSE TRAMTUNNEL ---