Omleidingen tijdens de bouw van de Haagse tramtunnel

Tijdens de bouw van de tramtunnel zouden de Kalvermarkt en in een later stadium ook de Grote Marktstraat gedurende lange tijd niet bereikbaar zijn voor trams. Geruime tijd voor de aanvang van de bouw van de tunnel werden daarom al omleidingsroutes bedacht en waar nodig aangelegd.

Nieuwe tramrails ten behoeve van de omleidingen

Schedeldoekshaven Op deze omleidingsroute lag aanvankelijk nog geheel geen rails. Hoewel het later een vaste lijnroute gebleven is, kan toch gesteld worden dat het spoor dat daar in 1995 aangelegd is, ten behoeve was van de bouw van de tramtunnel.

Her-aanleg van het tramspoor op de kruising Jan Hendrikstraat-Prinsegracht

Jan Hendrikstraat
In 1995 werd de Jan Hendrikstraat opnieuw op de Prinsegracht aangesloten, waarbij de verbinding met de Grote Markt kwam te vervallen.

			Prinsegracht Op de Prinsegracht konden de trams tijdens de bouw van de tunnelinrit hun normale route blijven rijden. Naast de inrit werden hiervoor nieuwe sporen gelegd. Tijdens de aanleg daarvan ontstonden soms vreemde situaties, waarbij de trams deels over oud en deels over nieuw spoor reden. Het was ook wel eens passen en meten met het bouwverkeer.

Geplande omleidingen
Op 11 september 1995 werd de Kalvermarkt afgesloten en reden de lijnen 2, 3, 6 en 7 komende vanaf het Centraal Station viaduct linksaf en vervolgens rechtsaf naar de Schedeldoekshaven, en aan het eind daarvan rechtsaf het Spui op. Bij de kruising met de Grote Marktstraat waren de trams weer op eigen route, maar niet voor lang. Vanaf 2 maart 1997 werd ook de Grote Marktstraat afgesloten en maakten de lijnen 2, 3, 6 en 10 een ommetje via de Hofweg, het Buitenhof en de Gravenstraat, om via de Grote Kerk en de Jan Hendrikstraat hun eigen route via de Prinsegracht te bereiken. Voor de lijnen 1 en 9 verviel vanaf het begin het slingertje via de Kalvermarkt, zij reden in plaats daarvan rechtdoor via de Schedeldoekshaven.

Niet-geplande omleidingen, deel 1
In de loop van 1997 waren de werkzaamheden op de Kalvermarkt grotendeels voltooid en konden de trams hier weer terugkeren. Op 8 maart 1998 bleek er onder de Kalvermarkt een groot lek in de tunnel te zijn, waardoor de omliggende grond wegspoelde. Onmiddellijk werd de Kalvermarkt voor alle verkeer, inclusief de trams, afgesloten.
	Weggespoelde grond onder de halte op de Kalvermarkt.	Om de druk van het grondwater te compenseren, werd besloten een deel van de tunnel vol water te zetten.

Dit kwam wel heel ongelukkig uit, omdat op dat moment juist het Spui opnieuw ingericht werd en de trams niet daarheen konden uitwijken. De lijnen 2, 3 en 6 moesten nu richting centrum bij het Buitenhof linksaf slaan, en via de Lange Vijverberg, het Korte Voorhout en de Koningskade naar de halte CS in de Rijnstraat rijden. Lijn 7 sloeg bij de Kneuterdijk linksaf en volgde dezelfde route. Hiermee was het centrum geheel tramloos geworden. Ter compensatie werd een korte buslijn 35 ingesteld, die een deel van de tramroute overnam. Om het aantal trams op de omleidingsroute te beperken werd lijn 2 ingekort tot de Grote Kerk.


Bij het Centraal Station waren de problemen nog groter. Bij het weer in dienst komen van de Kalvermarkt was nl. de verbindingsboog vanaf de Schedeldoekshaven rechtsaf naar het tramviaduct weggehaald ten behoeve van de bouw van de Resident. De enige manier om het Bezuidenhout, Voorburg en Leidschendam nog te kunnen bereiken was door vanaf de Schedeldoekshaven achteruit door het Resident-gebied te rijden en vervolgens weer vooruit het viaduct op. Om de toch al grote vertragingen enigszins te beperken, werd gebruik gemaakt van speciale 'achteruitrijd-bestuurders', die op de Schedeldoekshaven achter in de tram stapten, vanaf de hulpcontroller de tram het Resident-gebied inreden en daar weer uitstapten om met een van het viaduct komende tram weer achteruit naar de Schedeldoekshaven te rijden. Door deze werkwijze hoefden de reguliere bestuurders niet steeds door hun tram naar achter te lopen. Gelukkig was de grond waar de verbindingsboog gelegen had nog vrij, zodat in allerijl een noodboog aangelegd werd. Vanaf 28 maart 1998 behoorde het achteruit rijden weer tot het verleden.

De herinrichting van het Spui werd nu met grote voortvarendheid aangepakt, zodat vanaf 16 mei 1998 de trams weer reden zoals tijdens de bouwwerkzaamheden op de Kalvermarkt in 1996. Vanaf 15 augustus 1998 reden de trams weer over de Kalvermarkt.

Niet-geplande omleidingen, deel 2

Vanwege een nieuw lek in de tunnel-in-aanbouw moest de Kalvermarkt op 5 juli 2000 weer door de trams verlaten worden. De in maart 1998 aangelegde noodboog was echter alweer verwijderd en op die plaats stond nu een supermarkt. Er zat dus niets anders op dan het achteruitrijd-ritueel weer uit de kast te halen. Gelukkig duurde de stremming deze keer niet zo lang, vanaf 4 augustus 2000 reden de trams weer hun normale omleidingsroutes.

Toen op 18 november 2000 de tram ook in de Grote Marktstraat terugkeerde, behoorden de omleidingen voor de bouw van de tramtunnel na ruim 5 jaar eindelijk tot het verleden.

--- DE HAAGSE TRAMTUNNEL ---